92 lata linii kolei elektrycznej Warszawa - Grodzisk Mazowiecki - Warszawska Kolej Dojazdowa

92 lata linii kolei elektrycznej Warszawa - Grodzisk Mazowiecki

W dniu 11 grudnia br. minęły 92 lata od chwili uruchomienia regularnych przewozów pasażerskich na linii WKD pomiędzy Warszawą i Grodziskiem Mazowieckim!

Linia kolei elektrycznej z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego przez Podkowę Leśną została uruchomiona 11 grudnia 1927 r. pod nazwą Elektryczne Koleje Dojazdowe – jako pierwsza normalnotorowa elektryczna kolej w całości i od podstaw zaprojektowana i zbudowana w odrodzonej Polsce. Jej ówczesnym właścicielem była powstała w 1918 r. spółka „Siła i Światło” S.A., w której wiodącym kapitałem był kapitał angielski. Spółka ta był inicjatorem budowy, inwestorem i właścicielem EKD.

W dniu 17 kwietnia 1923 r. spółka „Siła i Światło” powołała Spółkę Akcyjną o nazwie „Elektryczne Koleje Dojazdowe” (EKD). Na czele Zarządu stanęli: inż. Tadeusz Sułowski – jako prezes, inż. Alfons Kuhn – wiceprezes (w późniejszych latach m.in. Dyrektor Tramwajów Miejskich w Warszawie i Minister Komunikacji 1928-1932), inż. Tadeusz Baniewicz – dyrektor oraz pozostali: Kazimierz Gayczak, Szymon Landau i Janusz Regulski.

Koncesja na budowę i eksploatację normalnotorowej (o rozstawie szyn 1435 mm) kolei elektrycznej z Warszawy do Grodziska Mazowieckiego z perspektywą rozbudowy do Żyrardowa wydana została Zarządzeniem Prezydenta RP z 12 listopada 1924 r. i ogłoszona w Dzienniku Ustaw RP nr 100 z dnia 21 listopada 1924 r.

Budowę linii rozpoczęto w Komorowie i prowadzono w obu kierunkach, tj. w kierunku Warszawy oraz w kierunku Grodziska Mazowieckiego. Pierwotny przebieg linii na terenie Warszawy różnił się od obecnego. W celu skrócenia czasu dojazdu i uniknięcia przesoadek linię EKD poprowadzono w oddaleniu od torów Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej i do ścisłego centrum Warszawy wprowadzono systemem tramwajowym ulicą Nowogrodzką aż do skrzyżowania z ulicą Marszałkowską.

Przy budowie linii wykorzystano najnowocześniejsze wówczas rozwiązania techniczne. Linia została wyposażona w nowoczesny system prowadzenia pociągów oparty na automatycznej sygnalizacji świetlnej sprowadzonej ze Szwecji, zapewniającej wysoki poziom bezpieczeństwa ruchu pociągów oraz nieosiągalną na kolejach państwowych częstotliwość kursowania pociągów. Poza sygnalizacją zachwyt wzbudzały wagony silnikowe i doczepne sprowadzone z Anglii, rozwijające wysoką jak na owe czasy prędkość 70 km/h, wyposażone w hamulce powietrzne Westinghouse’a. Dojazd do centrum Warszawy miał zapewnić wysoką frekwencję i pokaźne wpływy.

W niedzielę 11 grudnia 1927 r. o godz. 9:54 z grodziskiej lokomotywowni wyruszył do Warszawy pierwszy pociąg służbowy. Uroczyste otwarcie nastąpiło na początkowym przystanku na ul. Nowogrodzkiej w Warszawie, skąd punktualnie o godzinie 11:05 odjechał do Grodziska Mazowieckiego pierwszy oficjalny pociąg pasażerski, złożony z trzech wagonów – zgodnie z przygotowanym rozkładem jazdy. Pociąg ten zainaugurował eksploatację linii Elektrycznej Kolei Dojazdowej. Kolejne pociągi, w składach jedno- lub dwuwagonowych zapoczątkowały regularną komunikację pasażerską według rozkładu jazdy, przewidującego pierwotnie 6 par kursów dziennie. Kolejne kursy były uruchamiane sukcesywnie począwszy od stycznia 1928 r.

Rozkład jazdy EKD obowiązujący od 11 grudnia 1927 r.

Niniejszy tekst stanowi fragment historii EKD/WKD, która dostępna jest na stronie WKD. Przejdź do artykułu na temat historii EKD/WKD.